معرفی، پس‌منظر و لایحۀ وظایف
دولت جمهوری اسلامی افغانستان، برای اصلاحات سراسری در عرصۀ ادارۀ عامه و بازسازی وزارت‌ها و ادارات مستقل دولتی در مرکز و ولایات، در گام نخست به منظور اصلاح و بازسازی ساختار تشکیلاتی وزارت‌ها، ادارات و سیستم معاشات، به خاطر جلب، حفظ و تشویق مأمورین، فرمان شماره ۳۳ مورخ ۲۱/۴/۱۳۸۲ را دربارۀ اصلاحات و بازسازی ابتدایی در وزارت‌ها و ادارات ملکی (PRR) صادر کرد.
سپس، بر بنیاد فرمان شماره ۷۲ مورخ ۱۴/۶/۱۳۸۴ریاست جمهوری اسلامی افغانستان، قانون خدمات ملکی، بر اساس مصوبۀ شماره ۲۱ مورخ ۲۵/۴/۱۳۸۴، شورای وزیران نافذ شد.
طبق این قانون که تا کنون حیثیت فرمان تقنینی را دارد، کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی مرکب از ۹ عضو است که از طرف رییس جمهور، برای مدت سه سال گماشته می‌شود و رییس کمیسیون، ۵ تن از اعضای کمیسیون را در بورد تعیینات خدمات ملکی و ۳ تن از اعضا را در بورد رسیدگی به شکایات خدمات ملکی توظیف می‌کند.
وظایف عمدۀ بورد تعیینات خدمات ملکی بر بنیاد مواد ۱۴ و ۱۵ قانون خدمات ملکی عبارتاند از:
- تشخیص و پیشنهاد استخدام، ترفیع، تبدیل، تقاعد، رفع تقاعد و سایر موارد امور ذاتی مأمورین عالی‌رتبۀ خدمات ملکی برای منظوری رییس جمهور؛
- رهبری کار کمیته‌های تعیینات، تصویب معیارهای وظایف، اعلانات، ترتیب فهرست مختصر و انتخاب نهایی نامزدان؛
- پیشنهاد نامزدان منتخب برای منظوری به مقام ریاست جمهوری، نظارت از جریان تعیینات رقابتی بست‌های پایین‌رتبۀ وزارت‌ها و ادارات.
در تشکیل بورد تعیینات خدمات ملکی، ۵ بست خارج رتبه (کمیشنر)، ۲ بست رتبه دوم، ۴۸ بست سوم، ۲۲ بست رتبه چهارم، ۷ بست پنجم، ۲ بست ششم و ۵ بست هفتم شامل است که جمعاً ۹۱ بست می‌شود.
- از جملۀ ۵ کمیشنر، یک تن‌شان به اساس آرای سایر کمیشنران، برای مدت یک سال به حیث رییس بورد تعیینات انتخاب می‌شود.
- ریاست اجراییه که آمریت اداری، مدیریت عمومی بانک سؤالات، آمریت تنظیم امور، آمریت احصائیه و پلان، آمریت امورذاتی، آمریت بررسی اسناد نامزدان، آمریت کمیته‌های تعیینات، آمریت عمومی نظارت از بست‌های پایین‌رتبه، در چارچوب آن قرار دارند و توسط این ریاست رهبری می‌شوند نیز جزو تشکیل بورد تعیینات است.
پس از آغاز حکومت وحدت ملی، بر اساس فرمان شماره ۸۲ مورخ ۱۵/۶/۱۳۹۴ریاست جمهوری اسلامی افغانستان و مصوبۀ شماره ۲۱ مورخ ۱۴/۶/۱۳۹۴ کابینه، در قانون کارکنان خدمات ملکی، تعدیل وارد شد و صلاحیت استخدام مأمورین بست‌های اول و دوم از بورد تعیینات خدمات ملکی گرفته شد و به وزارت‌ها و ادارات مستقل دولتی انتقال یافت و بر بنیاد فرمان یادشده، بورد تعیینات از پروسۀ استخدام بست‌های عالی‌رتبه و پایین‌رتبه صرفاً نظارت می‌کند.
با انفاذ فرمان تقنینی شماره ۸۲ مورخ ۱۵/۶/۱۳۹۴ ریاست جمهوری، از اثر پیشنهاد ادارۀ مستقل ارگان‌های محلی، ذریعۀ حکم شماره ۱۶۲۹ مورخ ۱۸/۸/۱۳۹۴ مقام محترم ریاست جمهوری، به این کمیسیون وظیفه داده شد تا پروسۀ استخدام معاونان ولایات و ولسوالان، مثل گذشته، از طریق بورد تعیینات خدمات ملکی صورت گیرد.
دست‌آوردهای عمده
دست‌آوردهای عمدۀ بورد تعیینات از این قرار است:
- استخدام ۷۵۵۳ تن در بخش عالی‌رتبه و نظارت از استخدام ۲۴۴۵۲ تن در بخش پایین‌رتبه از طریق پروسۀ PRR؛
- استخدام ۲۶۴۱ تن مأمور عالی‌رتبه و نظارت از پروسۀ استخدام ۲۱۴۷۵۴ تن مأمور پایین‌رتبه که از جمله ۵۵۰۶۱ تن آن مرکزی و ۱۵۹۶۹۳ تن آن ولایتی است، از طریق پروسۀ رتب و معاش؛
- استخدام ۳۲ معاون والی و ۲۶۲ ولسوال؛
- اجرا و بررسی ۱۵۷۲۶ مورد امور ذاتی (تقاعد، ترفیع ، رفع تقاعد و تمدید خدمت مأمورین عالی‌رتبه)؛
در مجموع ۲۴۹۶۹۴ تن را در بست‌های عالی‌رتبه و پایین‌رتبه، مرکزی و ولایتی در بر می‌گیرد.
بعد از صدور فرمان شماره ۸۲ مورخ ۱۵/۶/۱۳۹۴مقام عالی ریاست جمهوری اسلامی افغانستان که صلاحیت پروسۀ استخدام به وزارت‌ها تفویض گردیده، بورد تعیینات، از استخدام موارد زیر نظارت به عمل آورده است:
- ۱۱۰ بست عالی‌رتبه رتب و معاش؛
- ۲۶۴ بست CBR؛
- ۷۰ ولسوال و ۳ معاون والی؛
- ۳۲۸۱۱ بست پایین‌رتبه که از جمله ۸۸۵۱ مرکزی و ۲۳۹۶۰ ولایتی است؛
- ۱۵۸۲۶ تن معلم
برنامه‌ها و پروژه‌های آینده
بر اساس حکم شماره ۱۱۶۰، ۳۰ جوزای ۱۳۹۶ ریاست جمهوری اسلامی افغانستان، کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی، رهبری و نظارت از روند پروسۀ امتحان رقابتی جمعی و انفرادی را با همکاری دیگر وزارت‌ها و ادارات مستقل دولتی بر عهده گرفت که تمام وظایف آن بر عهدۀ بورد تعیینات خدمات ملکی گذاشته شده است.
جذب جوانان در ادارات دولتی، ایجاد شفافیت در پروسۀ استخدام، جلب کادر‌های باتجربه، مسلکی‌سازی ادارات افغانستان، تشویق و جذب بانوان در ادارات خدمات ملکی افغانستان، ایجاد کارشیوه‌ها برای سهولت و شفافیت بیش‌تر، جلوگیری از نفوذ و تصرف افراد بانفوذ در جلب و جذب افراد و روند استخدام و هم‌چنان تجدید ساختار تشکیلاتی در وزارت‌ها و ادارات مستقل دولتی، از اهداف اساسی بورد تعیینات است.
بر بنیاد حکم یادشده، بورد تعیینات طی مراحل و نظارت از استخدام جمعی ۸۰۰ بست تدارکات،۵۰۰۰ بست مأمورین خدمات ملکی و ۸۰۰۰ بست معلمین را در سال ۱۳۹۶ روی دست دارد.
ابتکارات و نوآوری‌هایی را که هیأت رهبری جدید بورد تعیینات برای مؤثریت بیش‌تر پروسۀ استخدام در آینده در نظر دارد، عبارتاند از:
- استخدام الکترونیک؛
- ایجاد مرکز تماس (کال‌سنتر)؛
- ایجاد مراکز امتحان در مرکز و زون‌ها؛
- ایجاد دیتابیس برای بانک سؤالات، به صورت معیاری.
